Wsparcie seniora w codziennym życiu i pomoc umożliwiająca, jak najdłuższe prawidłowe funkcjonowanie w środowisku lokalnym, tym przede wszystkim jest opieka nad osobami starszymi.
Właściwie analizując tego rodzaju wsparcie seniorów możemy wyróżnić opiekę w różnego rodzaju instytucjach oraz w warunkach domowych
System pomocy społecznej zapewnia patronat instytucji. Seniorzy mogą korzystać z usług w Domach Pomocy Społecznej, Miejskich Dziennych Domach Pomocy Społecznej, Ośrodkach Wsparcia dla Osób Starszych oraz opieki domowej i specjalistycznych usług opiekuńczych w domu seniora.
Natomiast NFZ zapewnia wsparcie instytucjonalne w zakładach opiekuńczo-leczniczych, w hospicjach i w poradniach, w szpitalach oraz pielęgniarską długoterminową pomoc domową lub opiekę nad pacjentem wentylowanym mechanicznie.

W ramach systemu opieki nad osobami starszymi istnieją:

Zakłady opiekuńczo-lecznicze oraz Domy Pomocy Społecznej i Dzienne Domy Pomocy Społecznej

Kryterium przyjęcia do zakładów opiekuńczo-leczniczych (finansowanych przez NFZ) jest skierowanie, zaświadczenie lekarskie, pielęgniarskie i ocena w tzw. skali Barthela od 0 do 40 (Skala Barthel to powszechnie stosowana w celu oceny sprawności chorego międzynarodowa skala, pozwalająca na ocenę zapotrzebowania na pomoc). W zależności od wieku, stanu zdrowia czy niepełnosprawności różny jest czas pobytu pacjenta w zakładzie.
W zakładzie opiekuńczo-leczniczym zapewniana jest:
a) całodobowa opieka lekarska, pielęgniarska oraz pielęgnacyjna
b)pomoc psychologa
c) konsultacje dietetyczna
d) rehabilitacja
e) pomoc pracownika socjalnego

Ponadto Domy Pomocy Społecznej świadczą całodobowo usługi opiekuńcze, zapewniają wyżywienie, mieszkanie, odzież oraz pomagają w załatwianiu codziennych spraw.

Niestety głównie w związku ze stale wzrastającą liczbą osób w wieku poprodukcyjnym największą przeszkodą jest często bardzo długi okres oczekiwania na miejsce w takim zakładzie, co związane jest z niewielką ilością miejsc w stosunku do potrzeb.

Możliwa jest również pomoc społeczna półstacjonarna realizowana w Dziennym Domu Pomocy Społecznej poprzez całodzienne zajęcia tj. kulturalne, rehabilitacyjne, rozmowy i porady psychoterapeutyczne oraz posiłki.

Hospicja i poradnie

Pacjentowi przewlekle i ciężko choremu zapewnia się opiekę paliatywną (łagodzenie bólu i innych dolegliwości chorego w końcowym okresie życia).

Domowa opieka seniora

Pomoc seniorom w miejscu zamieszkania obejmuje cały zakres usług opiekuńczych (realizowanych przez wykwalifikowaną opiekunkę osób starszych). Pracownik socjalny podczas wywiadu środowiskowego oceniającego sytuację rodzinną, materialną oraz zdrowotną osoby starszej przydziela opiekę domową (niestety tylko w godzinach dziennych). Aby ubiegać się o tego typu pomocnie jest potrzebne skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu.
W zakres usług opiekuńczych mogą wchodzi usługi kosmetyczne i higieniczne tj. mycie, kąpanie, golenie, zmiana pieluchomajtek, profilaktyka przeciwodleżynowa, pomiary ciśnienia, cukru, utrzymanie w czystości najbliższego otoczenia osoby starszej, przygotowanie i podawanie posiłków, realizacja recept, pomoc w prawidłowym przyjmowaniu leków i umawianie wizyt lekarskich, a także pomoc i wsparcie logistyczne np. dojazd na umówioną wizytę lekarską.
W przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi pomoc polega na uczeniu i pomaganiu w samodzielnym funkcjonowaniu.
W zależności od dochodu usługi takie świadczone są nieodpłatnie lub odpłatnie.

Opieka pielęgniarska długoterminowa

O opiekę pielęgniarską długoterminową w domu w ramach NFZ mogą się ubiegać pacjenci przewlekle chorzy czy unieruchomieni z powodu choroby bądź urazu, w zależności m.in. od stanu zdrowia, towarzyszących chorób czy rodzaju niepełnosprawności. Kryterium jest również skala Barthel (od 0 do 40 punktów). Udzielana jest na podstawie skierowania od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub ze szpitala oraz na podstawie kwalifikacji pielęgniarki.
Czas poświęcony na pomoc seniorom w miejscu zamieszkania może być różny i zależy od stanu zdrowia podopiecznego

Opieka pielęgniarki POZ

Jest również możliwość korzystania z pomocy pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej (tzw. POZ) w domu. Jest to świadczenie bezpłatne, finansowane przez NFZ, a częstotliwość wizyt ustalana jest indywidualnie dla chorego. Warunkiem niezbędnym do korzystania z tego rodzaju pomocy jest złożenie deklaracji o wyborze pielęgniarki POZ (np. w przychodni do której jesteśmy zapisani) i poinformowanie o konieczności wizyt (telefonicznie lub za pomocą opiekuna osoby starszej).

Opieka nad pacjentem wentylowanym mechanicznie

Dodatkowym rodzajem opieki domowej jest wsparcie pacjentów wentylowanych mechanicznie (niewymagającym hospitalizacji, lecz stałego nadzoru i profesjonalnej pomocy i pielęgnacji).
Opieka ta dotyczy osób ciężko chorych na niewydolność oddechową, które wymagają okresowej lub ciągłej terapii oddechowej (inwazyjnej przy pomocy respiratora bądź nieinwazyjnej tj. maski, ustniki). Warunkiem objęcia tego rodzaju opieką jest skierowanie od lekarza z oddziału szpitalnego oraz odpowiednie warunki domowe wraz z przeszkolonym na temat obsługi aparatury medycznej i udzielania pierwszej pomocy opiekunem.

Niestety rodzina rzadko kiedy jest w stanie sama zająć się chorym, dlatego bardzo przydatna staje się pomoc wykwalifikowanego opiekuna osoby starszej. Może być to pomoc udzielana na godziny, pomoc całodobowa lub nawet z zamieszkaniem opiekuna (jeżeli jest taka potrzeba). Warto wtedy zwrócić się do profesjonalnej firmy oferującej tego typu usługi opiekuńcze, np. Jesień Wieku z Warszawy

Często zmiana miejsca zamieszkania seniora wiąże się z dużym stresem i niechęcią. W skrajnych przypadkach nawet z utratą chęci do życia. Dlatego zdecydowanie największą i najcenniejszą zaletą opieki nad osobą starszą w domu jest poczucie bezpieczeństwa, komfort, pozytywne samopoczucie, a co za tym idzie szybszy powrót do zdrowia lub opóźnienie progresu choroby.

W celu uzyskania dokładniejszych informacji warto zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych (Dz. U. z 2012 r., poz. 731) oraz rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (Dz. U. Nr 140, poz. 1147 z późn. zm.).