Ołów

Kategoria: Zdrowie Zdjęcie do artykułu Ołów magazynu Jesieni Wieku

Słowo ołów, o symbolu chemicznym Pb, od angielskiego słowa plumber (hydraulik) pochodzi z czasów wykorzystywania ołowiu w rurach i kanałach ściekowych.

 

 Występowanie ołowiu

Ołów, wykorzystywany w przemyśle, jest bardzo powszechnie występującym metalem w środowisku.

Dzieci najczęściej ulegają zatruciu poprzez spożycie farby, co przyczyniło się do wprowadzenia norm regulujących zawartość ołowiu w farbach.

Ponieważ ołów rozpuszcza się w kwaśnym środowisku, nieprawidłowo zapakowane i emaliowane  puszki z kwaśnymi sokami i napojami mogą również być przyczyną śmiertelnych zatruć.

Dodatkowo ołów spotkać można w zabawkach ołowianych, pociskach, wodzie pitnej (z ołowianych rur wodociągowych), sprzęcie drukarskim, dymie i popiele z malowanego drewna, złomie jubilerskim, pigmentach używanych do malowania, nielegalnie destylowanej whisky.

Ze względu na charakter wykonywanej pracy na zatrucie ołowiem szczególnie narażeni są pracownicy huty ołowiu oraz fabryk akumulatorów.

 Dzięki zastosowaniu benzyny bezołowiowej skutecznie zmniejszono to źródło zagrożenia.

 

Jak ołów dostaje się do naszego organizmu?

Ołów dostaje się do naszego organizmu drogą oddechową i pokarmową. Dodatkowo niedobory wapnia i żelaza zwiększają wchłanianie ołowiu. Ołów po dostaniu się do organizmu wiąże się z hemoglobiną. Następnie odkłada się głownie w kościach, ale także zębach i włosach.

 

Jakie są objawy ostrego zatrucia ołowiem?

Jednakże ostre zatrucie ołowiem zdarza się rzadko, najczęściej po spożyciu zakażonego pokarmu lub po wdychaniu oparów. Do objawów zatrucia należą metaliczny smak w ustach, pragnienie, nudności, bóle brzucha, wymioty, a także ból i osłabienie mięśni oraz anemia. Może dojść do wstrząsu,  a po 1-2 dniach nawet do śmierci.

 

Ołowica czyli przewlekle zatrucie ołowiem

Objawy ołowicy dotyczą 6 obszarów:

  1. przewodu pokarmowego – są to wczesne objawy zatrucia tj. brak apetytu, bóle głowy, mięśni, złe samopoczucie, zaparcia (czasami biegunki), metaliczny smak w ustach, silny ból brzucha, sztywne mięśnie brzucha
  2. objawy nerwowo-mięśniowe – z początku pierwszymi objawami są osłabienie mięśni i szybkie męczenie się, następnie porażenie mięśni – opadanie nadgarstka i stopy
  3. objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego – to najpoważniejsze objawy zatrucia, częściej występujące u dzieci, z początku są to zawroty i bóle głowy, niezgrabne poruszanie się, upadki,  bezsenność, drażliwość i niepokój oraz wymioty. W kolejnym etapie pojawia się majaczenie, drgawki, senność i śpiączka, a także zaburzenie widzenia. Może dojść do obrzęku mózgu i zapalenia opon mózgowych. Nawet po wyleczeniu zatrucia może pozostać stałe następstwo w postaci opóźnienia rozwoju umysłowego, drgawek, porażenia mózgowego czy zaniku nerwu wzrokowego.
  4. niedokrwistość
  5. zaburzenia funkcjonowania nerek
  6. inne objawy – szara twarz, blade wargi, nakrapiane siatkówki, wczesne starzenie się (zgarbiona sylwetka, wychudzenie, osłabienie napięcia mięśni), linia ołowicza wzdłuż granicy dziąseł, spadek liczby plemników u mężczyzn, a także prawdopodobne działanie karcynogenne (nie udowodnione)

 

Diagnostyka i leczenie zatrucia ołowiem

Objawy zatrucia ołowiem są podobne do innych chorób, dlatego łatwo je przeoczyć. Oznacza się stężenie ołowiu we krwi, czasami w moczu. oraz poziom protoporfiryny w erytrocytach.

Leczenie w ostrych fazach zatrucia rozpoczyna się od leczenia objawowego. Podaje się związki chelatujące (wiążące ołów i powodujące jego wydalenie z organizmu) tj. wersenian disodowo-wapniowy, dimerkaprol, D-penicylaminę, sukcymer.

 

 

Źródło:

Farmakologia Goodmana & Gilmana, Laurence L. Brunton, John S. Lazo, Keith L. Parker.