Okres Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas. Wiąże się z licznymi tradycjami, symbolami i zwyczajami, które powstawały przez stulecia i zostały zaczerpnięte zarówno z wierzeń pogańskich jak i z kościoła.

Kolacja wigilijna

Kolacja wigilijna rozpoczyna się wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki na niebie, symbolizującej gwiazdę betlejemską. Pierwszą gwiazdką według astronomów jest Wega. Jednak dla Polaków to Jowisz, widoczny nad południowym horyzontem godzinę po zachodzie słońca, będzie świecił na niebie najjaśniej .
W dzień Wigilii, czyli 24 grudnia obowiązuje post, czyli powstrzymanie się od potraw mięsnych do północy. Pod obrusem kładziemy siano, które ma symbolizować stajenkę betlejemską. Przy stole
należy pozostawić wolne miejsce (pusty talerz), według różnych wierzeń, dla niespodziewanego gościa, zmarłego lub dla Chrystusa. Dawniej wierzono, że dusze zmarłych w Wigilię odwiedzają domy bliskich.

12 potraw wigilijnych

Na wigilijnym stole powinno znaleźć się tradycyjnie dwanaście postnych potraw. Każdej należy spróbować, co zapewnia szczęście w najbliższym roku. Nie może zabraknąć barszczu z uszkami lub zupy grzybowej bądź rybnej, kapusty z grzybami, kapusty z grochem, smażonej ryby (najpopularniejszy jest karp), ryby faszerowanej i w galarecie, pierogów z grzybami i kapustą, klusek z makiem, kompotu z suszonych owoców, a także kutii.

Pamiętajmy, żeby nie wyrzucać łusek karpia, które noszone w portfelu przez cały rok będą przyciągały pieniądze i chroniły nas przed kradzieżą.

Opłatek

Przed rozpoczęciem kolacji wigilijnej dzielimy się opłatkiem, czyli cieniutkim chlebem. Zwyczaj ten spotykany jest tylko w polskiej tradycji i ma niezwykle symboliczny charakter. Oznacza bycie razem, wybaczenie, zapominanie o urazach i kłótniach. Życzymy sobie wszystkiego co najlepsze.

Pasterka

W Polsce wraz z całą rodziną chętnie uczestniczymy w Pasterce, czyli Mszy świętej o północy w noc Bożego Narodzenia, która przypomina nam o przyjściu na świat Syna Bożego.

Jasełka i żłobek

Słowo jasełka pochodzi od słowa jasła, co znaczy bydlęcy żłób.
W kościołach chrześcijańskich budowana jest, często bardzo okazała, grota betlejemska, a w niej żłobek, miejsce narodzin Chrystusa. W szopce zobaczyć można osła (czasami żywego), pasterzy, aniołów, królów, diabła, sługi Heroda wraz z dworzanami. Często w trudnych czasach szopki przybierały charakter symboliczny, a wręcz patriotyczny.

Kolędy

Kolęda (wywodząca się od rzymskiego słowa „calendae”) to pieśń o tematyce bożonarodzeniowej. Kolędy pierwotnie powstały w środowisku franciszkańskim. Obecnie zakorzeniły się w naszej tradycji i kulturze i są przez nas chętnie śpiewane w okresie Bożego Narodzenia, również jako kołysanki czy nawet pieśni patriotyczne.
Niektóre kolędy pochodzą z XV wieku i przetrwały do dzisiaj, dzięki temu, że były śpiewane i przekazywane z pokolenia na pokolenie, np. „Anioł pasterzom mówił”. XVII i XVIII wiek to czas powstania takich kolęd jak: „Lulajże Jezuniu’, „Wśród nocnej ciszy”czy ”Bóg się rodzi”.
Kolęda to także zwyczaj chodzenia po domach z życzeniami świąteczno – noworocznymi oraz odwiedzanie przez księdza parafian w ich domach.

Choinka

Zwyczaj przystrajania choinki zapoczątkowany został przez tyrolskie rodziny. Choinka ma symbolizować biblijne drzewo poznania dobra i zła. W dzisiejszych czasach na drzewkach wieszamy zarówno te naturalne, ręcznie robione oraz sztuczne ozdoby. Są to bombki, łańcuchy, lampki, a także jabłuszka, słodycze, a na czubku gwiazda betlejemska, która pokazała Trzem Królem drogę do Jezusa. Jabłka powieszone na choince są symbolem węża kusiciela, łańcuchy zniewolenia przez grzechy, a lampki oznaczają Jezusa, który urodził się, aby oświecić niewierzących.
Najpopularniejszym drzewkiem jest jodła i świerk.
Choinka, według tradycji, powinna stać do święta Trzech Króli, czyli 6 stycznia.

Prezenty gwiazdkowe

Tradycja obdarowywania się prezentami pierwotnie związana była z żyjącym w IV wieku, biskupem diecezji Bari, św. Mikołajem, niezwykle hojnym i troszczącym się o biednych, którym rozdał cały swój majątek. Święty Mikołaj zostawia prezenty najczęściej pod choinką, w niektórych krajach pod poduszką, w skarpetach czy w butach. Ubrany jest w czerwony długi płaszcz, ma długą białą brodę, a na plecach dźwiga duży wór z prezentami, tylko dla grzecznych dzieci ( i dorosłych).

Kartki świąteczne

W Polsce nada chętne wysyłamy kartki z życzeniami „wesołych i szczęśliwych świąt Bożego Narodzenia” do rodziny i bliskich. Miejmy nadzieję, że najnowocześniejsza technologia, a wraz z nią maile i smsy nie wyprą tej tradycji.

Święto Trzech Króli

Okres Bożego Narodzenia kończy się wraz ze świętem Trzech Króli. Według Ewangelii Mateusza Trzej Królowie to mędrcy, czyli magowie ze Wschodu, którzy przybyli do Betlejem „do nowo narodzonego króla żydowskiego”. Kacper, Melchior i Baltazar złożyli Jezusowi pokłon i dary, tj. kadzidło, symbol boskości, złoto, symbol władzy królewskiej oraz mirrę, zapowiedź męczeńskiej śmierci.
W dniu Trzech Króli na drzwiach domów i mieszkań pisze się święconą kredą inicjały KMB.