Brzoza brodawkowata (Betula verrucosa) jest pospolitym w Polsce drzewem, należącym do rodziny Brzozowatych (Betulaceae). Surowcem leczniczym są młode liście brzozy. Zbiera się także pączki brzozy i korę brzozy. Poza tym na pniu brzozy spotkać można grzyby pasożytnicze, znane już w lecznictwie ludowym tj.

• włóknouszek ukośny tzw. czarna huba brzozowa

oraz

• porek brzozowy – biała huba brzozowa.

Liście brzozy zawierają flawonoidy, garbniki, saponiny, trójterpeny, kwasy organiczne, żywicę i sole mineralne
W naroślach grzyba występują kwasy poliporenowe.

Działanie i zastosowanie brzozy

Liście brzozy

• Liście brzozy zwiększają wydalanie moczu, mają działanie napotne i chronią wątrobę.

• Odwary i napary z liści stosowane są w kamicy moczowej, niewydolności nerek (zmniejszają obrzęki), skazie moczanowej, chorobie gośćcowej a także w chorobach skórnych tj. trądzik młodzieńczy, łojotokowe zapalenie skóry czy łuszczyca.

• Zewnętrznie stosuje się je do okładów i obmywań.

• Wchodzą w skład preparatów aptecznych tj. Urosan, Pyrosan, płynu Betasol, pasty Neo-Fitolizyna.

Sok z brzozy

Ze świeżych liści po zmiażdżeniu otrzymuje się sok brzozowy, o działaniu moczopędnym, napotnym i żółciopędnym oraz odtruwającym. Stosowany jest:

• w chorobach nerek, wątroby i kamicy moczowej.

• zewnętrznie przeciw piegom.

• wzmacniająco w rekonwalescencji

Gotowy sok dostępny jest w aptece pod nazwą Succus Betulae.

Po wywierceniu na wiosnę otworu w pniu brzozy wypływa sok brzozowy o działaniu wzmacniającym, regulującym przemianę materii i zapobiegającym tworzeniu się kamieni moczowych.

Pączki sosny działają przeciwzapalnie na uszkodzoną skórę.

Czarna oraz biała huba brzozowa mają działanie:

• przeciwzapalne i przeciwbakteryjne,

• wzmacniające i poprawiające odporność organizmu poprzez pobudzanie wytwarzania interferonu (o działaniu przeciwwirusowym)
• przeciwnowotworowe

• Odwary z huby działają przeciwzapalnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego i narządy rodne.

Huba brzozowa dostępna jest w preparacie Befungin.

Przetwory z brzozy

Napar z liści brzozy (o działaniu moczopędnym, przeciwobrzękowym, przeciwzapalnym)

2 łyżki liści zalać 2 szklankami wrzącej wody. Doprowadzić do wrzenia, po czym gotować na małym ogniu pod przykryciem 3 minuty. Odstawić na 10 minut i przecedzić przez gazę.
Pić pół szklanki 2-3 razy dziennie.

Odwar z huby brzozowej czarnej (o działaniu wzmacniającym i zwiększającym odporność)

1 łyżkę rozdrobnionej huby zalać 1,5 szklanki letniej wody i odstawić na noc. Rano doprowadzić do wrzenia, po czym gotować na małym ogniu 5 min i przecedzić przez gazę.
Pić 2 łyżki kilka razy dziennie.

Sok brzozowy naturalny (o działaniu wzmacniającym, w zapaleniu nerek i pęcherza moczowego)

Otrzymuje się go wiosną po nacięciu pnia. Można go przechowywać w lodówce do 4 dni.

Literatura:
Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski, Warszawa 1989