Kto to jest kombatant i osoba represjonowana?

Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego określa definicje kombatanta. Kombatantami są osoby, które brały udział w wojnach, działaniach zbrojnych i powstaniach narodowych, wchodząc w skład formacji wojskowych lub organizacji walczących o suwerenność i niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa dokładnie precyzuje co uznaje się za działalność kombatancką, działalność równorzędną z działalnością kombatancką oraz okresy działalności kombatanckiej lub równorzędnej z działalnością kombatancką.

Osoby represjonowane to osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.

Jakie uprawnienia przysługują kombatantom i osobom represjonowanym?

     Kombatanci wraz z emeryturą lub rentą otrzymują co miesiąc:

• dodatek kombatancki

• ryczałt energetyczny

• dodatek kompensacyjny

• korzystają z ulg

50% przy przejazdach miejskimi środkami komunikacji miejskiej,
51% w komunikacji krajowej przy przejazdach:
1 i 2 klasą pociągów osobowych i pośpiesznych oraz w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i pospieszne – na podstawie biletów jednorazowych,
autobusami w komunikacji zwykłej i przyspieszonej – na podstawie biletów jednorazowych.

• korzystają z pierwszeństwa do:

środowiskowej opieki socjalnej w miejscu zamieszkania
uzyskania miejsc w domach pomocy społecznej
opieki zdrowotnej.

• Kombatantom pozostającym w zatrudnieniu przysługuje prawo do zwiększenia urlopu wypoczynkowego o 10 dni roboczych,o ile korzystają z urlopu w wymiarze nieprzekraczającym 26 dni roboczych w roku.

• Kombatanci mogą na swój wniosek przejść na emeryturę po osiągnięciu 55 lat przez kobietę i 60 lat przez mężczyznę, jeżeli mają okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury (dotyczy osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949).

• Rozwiązanie stosunku pracy z kombatantem w okresie 2 lat przed osiągnięciem wieku uprawniającego do wcześniejszego przejścia na emeryturę, wymaga zgody starosty.

     Ustawa z dnia 29 maja 1974 roku o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin przewiduje dla inwalidów wojennych i osób represjonowanych, prócz kombatanckich, następujący katalog świadczeń.

• Renta inwalidy wojennego

Wysokość renty zależy od stopnia inwalidztwa. Przy inwalidztwie I i II grupy renta wynosi 100% podstawy wymiaru, a przy III grupie 75% podstawy wymiaru.
Do renty przysługuje dodatek pielęgnacyjny z tytułu zaliczenia do I grupy inwalidzkiej lub z tytułu ukończenia 75 lat życia, a w przypadku posiadania uprawnień kombatanckich – dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny i dodatek kompensacyjny.
Renta z tytułu inwalidztwa wojennego i dodatek pielęgnacyjny są zwolnione z podatku dochodowego pobieranego od osób fizycznych.

• Przywileje pracownicze

Inwalidzie wojennemu i osobie represjonowanej – oprócz przywilejów pracowniczych określonych w ustawie o kombatantach – ustawa o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz członków ich rodzin zapewnia dodatkowo szczególną ochronę stosunku pracy.

• Wcześniejsze emerytury

Prawo przejścia na wcześniejszą emeryturę inwalidów osób represjonowanych jest analogiczne do przepisów określonych w ustawie o kombatantach.

• Uprawnienia komunikacyjne inwalidów wojennych i osób represjonowanych:

Inwalidom wojennym przysługuje prawo do ulgi w wysokości 100%.

• Inwalidom wojennym i osobom represjonowanym przysługuje prawo do bezpłatnego korzystania z odbiorników radiowych i telewizyjnych.

• Opieka zdrowotna

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – (tekst jednolity: Dz. U. 2008 r. Nr 164 poz. 1027 ze zm.) stanowi dla inwalidów wojennych i osób represjonowanych następujący katalog udogodnień:
- bezpłatne zaopatrzenie w leki spełniające łącznie następujące warunki:
oznaczenie symbolem Rp w decyzji dopuszczającej do obrotu;
wpisanie do Rejestru Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
– prawo do bezpłatnych wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych do wysokości limitu ceny określonego w przepisach
– wykonywanie ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne finansowane ze środków publicznych bez skierowania od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego

Jak uzyskać uprawnienia kombatanta i osoby represjonowanej?

Decyzje o przyznaniu uprawnień kombatanckich i ofiary represji wydaje Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na podstawie:

• udokumentowanego wniosku zainteresowanej osoby

oraz

• rekomendacji stowarzyszenia właściwego dla określonego rodzaju działalności kombatanckiej lub represji. Rekomendacje udzielane są bezpłatnie, nie ma też obowiązku zapisywania się do stowarzyszenia.

Legitymacja kombatanta i osoby represjonowanej

Dokumentem potwierdzającym uprawnienia jest legitymacja osoby represjonowanej, dokument wydawany na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2003 roku (Dz. U. Nr 61 z dnia 10 kwietnia 2003 roku poz. 539) przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej przypada dnia 1 września. 

Źródła:
1. www.udskior.gov.pl.
2. Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
3. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
4. Ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.
5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, pracy i polityki społecznej z dnia 11 marca 2003 r. w sprawie trybu wydawania i anulowania legitymacji osoby represjonowanej, dokumentów wymaganych do jej wydania oraz wzoru legitymacji osoby represjonowanej.