Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), niepełnosprawność „to każde ograniczenie bądź niemożność (wynikające z niesprawności) prowadzenia aktywnego życia w sposób lub zakresie uznawanym za typowe dla człowieka”.

Status osoby niepełnosprawnej w Polsce określa ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r.

Niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy.

Osoba niepełnosprawna

Osoba niepełnosprawna to osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona odpowiednim orzeczeniem:

zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (osoby powyżej 16 roku)
o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy
o niepełnosprawności (osoby przed ukończeniem 16 roku życia)

Stopnie niepełnosprawności

Są trzy stopnie niepełnosprawności:

znaczny;
umiarkowany;
lekki

Stopień niepełnosprawności stanowi podstawę do przyznania ulg i uprawnień.

Znaczny stopień niepełnosprawności

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Lekki stopień niepełnosprawności

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji

Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.

Osoby niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia

Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Orzeczenie lekarza Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:

całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji jest traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
częściowej niezdolności do pracy, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności

Osoby posiadające orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym mogą składać wnioski do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności o ustalenie stopnia niepełnosprawności, aby móc korzystać z ulg i uprawnień.

Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego lub na wniosek ośrodka pomocy społecznej.

Źródła:

Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r.