Leczenie odleżyn i pielęgnacja osoby starszej

Co to są odleżyny i skąd się biorą?

Odleżyna to owrzodzenie martwicze spowodowane długotrwałym uciskiem na tkanki (najczęściej spowodowane rzadko zmienianą pozycją leżącą chorego i złą pielęgnacją, czy opieką nad osobą starszą bądź chorą leżącą), a co za tym idzie zaburzenie ukrwienia w miejscu ucisku. Odleżyny występują najczęściej u osób starszych przewlekle chorych ,czy unieruchomionych.

Jak rozpoznać odleżyny?

W początkowym etapie widoczne jest zaczerwienienie, blaknące pod wpływem ucisku, następnie przestaje blaknąć i powstaje rana. Niezadbana rana stale się powiększa (aż do tkanek i narządów), może dojść do łatwego jej zakażenia. Taka odleżyna jest bardzo trudna do leczenia, a kuracja może być długotrwała. Dlatego niezwykle istotne jest zapobieganie powstawaniu odleżyn.

Gdzie najczęściej powstają odleżyny?

Odleżyny powstają u osób starszych i chorych leżących w okolicach potylicy, uszu, łokci, łopatek, kości guzicznej i krzyżowej, stawu biodrowego i kolan.

Jak zapobiegać powstawaniu odleżynom?

1. Niezwykle istotna jest: odpowiednia opieka seniorów i pielęgnacji . W aptece bez recepty dostępne są preparaty na bazie:
- tlenku cynku, mającego działanie wysuszające i ściągające,
- witaminy F z oleju lnianego, utrzymującego prawidłowy stan skóry,
- alantoiny i dexpantenolu, przyspieszających gojenie i regenerującej uszkodzoną skórę,
argininy pobudzającej krążenie
Przykładami takich kremów są Sudocrem, Linomag, Linoderm, Alantan Plus, Bepanten czy preparaty z serii Seni.
2. Zachęcanie do wstawania i samodzielnej zmiany pozycji. W przypadku, gdy nie ma takiej możliwości to zmiana pozycji ciała przez opiekuna osoby starszej co 1,5-2h.
3. Obserwowanie skóry chorego i w razie zauważonego zaczerwienienia stosowanie odpowiednich preparatów.
4. Stosowanie materacy przeciwodleżynowych, specjalistycznych pianek, klinów, krążków, poduszek wypełnionych granulatem styropianowym czy pneumatycznych (podlegających refundacji).
5. Stosowanie pościeli oraz bielizny wykonanych z naturalnych, oddychających tkanin.

Co na odleżyny? Preparaty na istniejące odleżyny. Leczenie odleżyn.

Jeżeli nie udało nam się zapobiec powstaniu odleżyny to leczenie odbywa się za pomocą
środków farmakologicznych, czy specjalistycznych plastrów przepisanych przez lekarza.
W aptece dostępne są bez recepty:
- Kremy na bazie srebra i soli srebra. Srebro posiada właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne, a zatem przyspiesza gojenie rany.
- Maść na bazie bezbiałkowego dializatu z krwi cieląt Solcoseryl poprawia gojenie i bliznowacenie rany.
- Ozonella (Oliwa z oliwek ozonowana) – po kontakcie z płynami ustrojowymi uwalnia aktywny ozon, wspomagający proces rewitalizacji i regeneracji odleżyny. Dodatkowo dzięki jednonienasyconym kwasom tłuszczowym i witaminie E i roślinnym polifenolom chroni i pielęgnuje skórę.
-Balsam Szostakowskiego (AVILIN) – wspomaga naturalne funkcje regeneracji tkanek

Plastry przeciwodleżynowe

Aby rana odleżynowa mogła się w prawidłowy sposób goić niezbędne jest stworzenie odpowiednio wilgotnego środowiska rany, właściwieobniżonego pH, stałej temperatury (ok. 36st) oraz okluzji, czyli nieprzepuszczalnego opatrunku dla pary wodnej. Takie warunki sprzyjają gojeniu rany i chronią przed zakażeniem.
Plastry powinny być dobierane i zmieniane ściśle według zaleceń lekarza, ponieważ rana odleżynowa może występować w różnej fazie gojenia. Może być w postaci martwicy czarnej lub żółtej (z dużym wysiękiem), charakteryzującej się bólem wywołanym reakcją zapalną i zakażeniem bakteryjnym. Kolejna faza to odbudowa ubytku tkanki oraz ziarninowania, a w końcowym etapie zasklepianie rany w postaci blizny.
Opatrunki powinny być zmieniane odpowiednio często przez opiekuna osoby starszej. Nowoczesne plastry mogą być zmieniane nawet co 7dni. Ich zmiana jest bezbolesna, poza tym stwarzają odpowiednie warunki przyspieszające gojenie rany i są łatwe w stosowaniu.
Przykładami plastrów dostępnych w aptekach (na receptę, także refundowanych lub bez recepty) są:
Granuflex, Comfeel Plus, TenderWet, PermaFoam.
czy opatrunki ze srebrem metalicznym- Aqua-Gel Ag, Atrauman Ag – Pod wpływem wydzieliny z rany opatrunek uwalnia jony srebra o bakteriobójczym działaniu.
Stosuje się je po konsultacji z lekarzem i w zależności od rodzaju rany.

Naświetlanie lampą w leczeniu odleżyn.

Z innych alternatywnych metod leczenia odleżyn stosuje się naświetlanie lampą emitującą światło spolaryzowane. Może być stosowana samodzielnie w domu po konsultacji z lekarzem jako uzupełnienie terapii. Ma działanie dezynfekujące oraz wspiera proces regeneracji.

Muchy Plujki a odleżyny

Ciekawą i skuteczną metodą leczenia trudno gojących się ran odparzeniowych jest zastosowanie specjalnie hodowanych w laboratoriach larw Muchy Plujki (Lucilia sericata). Metoda ta znana jest już od czasów Majów. Pod wpływem enzymów trawiennych wydzielanych przez larwy i przy okazji zjadania przez nie bakterii (nawet tych odpornych na antybiotyki), następuje szybkie oczyszczanie rany (już w kilka dni).

Zatem wiedza na temat prawidłowej pielęgnacji i opieki osoby starszej jest niezwykle istotna. Bez odpowiedniego doświadczenia i pomocy można nie tylko nie uzyskać poprawy, ale także zaszkodzić podopiecznemu. Warto się zastanowić czy nie zwrócić się o pomoc do firmy oferującej pomoc profesjonalnego opiekuna seniora , jak np. Jesień Wieku z Warszawy. Zapobieganie i profilaktyka to przyspieszenie rekonwalescencji i spowolnienie negatywnych skutków starzenia.