Zaparcia to bardzo powszechny problem. Częstość ich występowania wzrasta z wiekiem, szczególnie po 65 roku życia. Statystyki mówią, że aż 40% osób starszych cierpi na tą dolegliwość.

Jakie są rodzaje zaparć?

Ostre zaparcie
Pojawia się nagle, jako np. reakcja na stres, zmianę diety. Ustępuje samoistnie.

Przewlekłe zaparcie
Trwa ponad tydzień i często powraca pomimo leczenia. Przyczyną może być długotrwały stres, depresja, siedząca praca, działania niepożądane niektórych leków. W takich przypadkach należy skontaktować się z lekarzem.

Jakie są najczęstsze przyczyny zaparć?

• Najczęstsze przyczyny zaparć to:
• Mała aktywność fizyczna i siedzący tryb życia
• Dieta uboga w błonnik (występujący w owocach, warzywach, ziarnach)
• Nieregularne przyjmowanie posiłków
• Choroby tj. zespół jelita drażliwego, uchyłkowatość jelit, niedoczynność tarczycy, rak jelita grubego, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane (tzw. SM), cukrzyca, hipokaliemia, hiperkalcemia, zatrucia metalami ciężkimi, mocznica
• Leki np. Niektóre antybiotyki. Antybiotyki niszczą nie tylko „złe” bakteria, ale także te naturalnie występujące w jelicie, odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Dlatego bardzo ważne w trakcie przyjmowania antybiotyku jak i po jego zakończeniu jest odbudowanie tej flory, np. poprzez picie jogurtów lub kefirów. W aptece bez recepty kupisz leki, zawierające kultury bakterii jelitowych. Więcej na ten temat w kolejnym artykule „Probiotyki i prebiotyki”.
• Leki zobojętniające – stosowane są w niestrawności (głównie te zawierające związki glinu)
• Leki przeciwbólowe z kodeiną
• Żelazo – stosowane w anemii
• Wapń
• Leki stosowane w chorobie Parkinsona
• Niektóre leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym
• Leki stosowane w padaczce
• Leki przeciwpsychotyczne ( w leczeniu np. schizofrenii, lęków)
• Diuretyki (zwiększające ilość moczu)
• Narkotyczne leki przeciwbólowe tzw. opiaty (np. morfina)
• Leki antyhistaminowe (stosowane w leczeniu np. alergii)
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen)
• Stres, niepokój, związany z nowymi sytuacjami w życiu jak np. nowa praca, podróże, zmiana diety, brak prywatności w toalecie.
• Hormony – często zaparcia występują przed krwawieniem menstruacyjnym, w ciąży, w okresie klimakterium i menopauzy
• Wiek – następuje obniżenie wydajności mięśni jelit

Zapobieganie zaparciom

Spożywanie odpowiedniej ilości wody i innych płynów dziennie (minimum 1,2 litra). Kofeina zawarta w kawie, herbacie, coli nie powinna stanowić więcej niż dwie porcje dziennie.

Spożywanie pokarmu bogatego w błonnik (owoce i warzywa, rośliny strączkowe np. fasola, pieczywo razowe, brązowy ryż, soczewica, orzechy, płatki śniadaniowe, owies). Błonnik pokarmowy wpływa na prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego.

Przy nagłym zwiększeniu ilości błonnika w diecie mogą pojawiać się wiatry, dlatego zmień dietę stopniowo i nie zapominaj o wypijaniu większej ilości
płynów. Efekt nie pojawi się od razu (może pojawić się dopiero po kilku tygodniach), więc nie zniechęcaj się.

Objawy zaparć

Zmienia się częstość wypróżnień (np. wypróżnienia są rzadsze lub niecałkowite, najważniejsze jest żeby zauważyć zmianę). Prawidłowo człowiek wypróżnia się od trzech razy dziennie do trzech razy w tygodniu.

Zmienia się konsystencja stolca (np. staje się on suchy czy twardy, za duży, za mały)

Czujesz, że wypróżnienie jest niepełne.

Dodatkowo mogą pojawić się nudności, wzdęcia, kurcze jelit

Powikłania przewlekłych zaparć

Powikłaniami długo trwających i nieleczonych zaparć mogą być hemoroidy, zaklinowanie stolca czyli jego blokada w jelicie, wypadanie części odbytnicy bądź macicy. Dlatego nie lekceważ zaparć.

Co na zaparcia?

Dieta bogata w błonnik

Suszone śliwki i morele

Otręby – dodawaj je do jogurtu, sałatek

Jogurty i kefiry, szczególnie te zawierające liczne kultury bakterii w naturalny sposób wspomagają pracę jelita

Leki. W aptece można kupić wiele leków dostępnych bez recepty. Pamiętaj jednak, że nie można ich stosować w sposób ciągły, nawet tych ziołowych, ponieważ mogą one silnie uzależniać jelito i po ich odstawieniu nie pracuje ono już tak wydajnie. Możesz sobie w ten sposób pomóc doraźnie.

Leki stosowane na zaparcia opisane zostały w kolejnym artykule.

Kiedy należy skontaktować się z lekarzem

Zaparcia mogą być pierwszym objawem niektórych chorób np. chorób nowotworowych.

Jeśli podczas zaparcia pojawia się krew, śluz, lub istnieją trudności w oddawaniu gazów.

Gdy zaparcie trwa ponad tydzień.

Gdy masz problem z zaparciami od momentu rozpoczęcia przyjmowania nowego leku. Nigdy sam nie zmieniaj leku bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.